Η «εμπλοκή» των γονέων... παιδεύει τα τέκνα

H ψυχολόγος Γλυκερία Σκούρα γράφει για το Football-Academies.gr για την "εμπλοκή" των γονέων στις αθλητικές δραστηριότητες των παιδιών του σε μικρή ηλικία, που τις περισσότερες φορές στη χώρα μας, έχει αρνητικά αποτελέσματα... Αναδημοισεύουμε το κείμενό της από την προαναφερθείσα ιστοσελίδα:

Η σχέση γονέων-παιδιών αποτελεί θέμα που έχει μελετηθεί επανειλημμένως και απασχολεί ιδιαίτερα στο πλαίσιο του αθλητισμού. Μία ποιοτική σχέση γονέα-παιδιού μπορεί να ενδυναμώσει τα οφέλη της συμμετοχής του παιδιού στον αθλητισμό ενώ έχει αποδειχθεί πως η γονεϊκή υποστήριξη αποτελεί θεμέλιο λίθο για την επιτυχή και ολόπλευρη ανάπτυξή του.
Οι γονείς αναμφισβήτητα θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικοί στις ζωές των παιδιών τους και ο χρόνος, η προσπάθεια και η ενέργεια που καταναλώνουν είναι κυρίαρχα στοιχεία για την πορεία των παιδιών-αθλητών.
Ωστόσο, όσο θετικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν, άλλο τόσο μπορούν (πιθανόν άθελα τους) να επηρεάσουν αρνητικά τους νεαρούς αθλητές. Πολύ συχνά ακούω σε ακαδημίες με τις οποίες συνεργάζομαι την ίδια ερώτηση από τους γονείς: Πόσο πρέπει να επεμβαίνω στην αθλητική πορεία του παιδιού μου;
Η απάντηση που δίνω τις περισσότερες φορές δε χαίρει ιδιαίτερα θερμής ανταπόκρισης και γενικά δεν αρέσει στους γονείς. Ίσως γιατί παρεξηγούν, ίσως γιατί τη θεωρούν λανθασμένη, ίσως γιατί βλέπουν το δικό τους λάθος μέσα από αυτή. Βάσει λοιπόν ερευνών στον κλάδο της Αθλητικής Ψυχολογίας έχει βρεθεί πως η γονεϊκή εμπλοκή είναι ένα “συνεχές” που μπορεί να κυμαίνεται από τα χαμηλά, έως και τα υψηλά επίπεδα.
Ενώ λοιπόν μία εμπλοκή μεσαίας κλίμακας έχει αποδειχθεί πως μπορεί να ωφελήσει έναν νεαρό αθλητή, τόσο οι γονείς που εμπλέκονται ελάχιστα όσο και αυτοί που στο άλλο άκρο του συνεχούς εμπλέκονται υπερβολικά, μπορούν να λειτουργήσουν αποδιοργανωτικά για τα παιδιά τους.
Επομένως γίνεται κατανοητό πως δε βοηθά ιδιαίτερα ούτε ένας γονέας που δεν έρχεται ποτέ να παρακολουθήσει ούτε μία προπόνηση ή αγώνα του παιδιού του, ούτε εκείνος ο γονέας που κρέμεται στην εξέδρα και δίνει τεχνικές οδηγίες στον αθλητή. Οι γονείς πέραν όλων των άλλων είναι αυτοί που μπορούν να βάλουν τα παιδιά τους στο δρόμο του αθλητισμού, και που μπορούν παράλληλα να λειτουργήσουν ως πρότυπα ορθής συμπεριφοράς και πεποιθήσεων γύρω από το πλαίσιο αυτό (rolemodels).
Έχει βρεθεί πως η κατάλληλη γονεϊκή συμπεριφορά που περιλαμβάνει στοιχεία όπως συναισθηματική υποστήριξη, επιδοκιμασία, θετική ανατροφοδότηση και ενσυναίσθηση, σχετίζεται με υψηλή εσωτερική παρακίνηση του αθλητή, αυξημένα επίπεδα ευχαρίστησης, αυξημένο αίσθημα επάρκειας στο άθλημα, καθώς και αφοσίωσης.
Αντιθέτως, η ακατάλληλη γονεϊκή συμπεριφορά, όπως η υπερβολική έμφαση στη νίκη ή η υπερβολική κριτική της απόδοσης του αθλητή, μπορεί να οδηγήσει στο φόβο της αποτυχίας, σε συναισθήματα πίεσης και έντασης, καθώς και σε αγωνιστικό άγχος.
Σε μία έρευνα του Wylleman και των συνεργατών του (2007), βρέθηκε πως οι γονείς, όπως και οι προπονητές, μπορούν να επηρεάσουν πολύ σημαντικά τους αθλητές κατά το στάδιο της αναπτυξιακής τους πορείας, από την ηλικία των 13 έως και των 20 χρόνων. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου οι αθλητές αναμένεται να αυξήσουν την αφοσίωσή τους στο άθλημα και να καταβάλλουν τη μέγιστη δυνατή προσπάθειά τους τόσο σε επίπεδο προπόνησης όσο και σε αγωνιστικό.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πως οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους κάνοντας ένα βήμα πίσω και αναλογιζόμενοι αν η εμπλοκή τους κάνει καλό ή ζημιώνει την πορεία του παιδιού τους, ψυχολογικά, συναισθηματικά, αλλά και σε επίπεδο απόδοσης. Μέσω του αθλητισμού, το παιδί μπορεί να αναπτύξει τις δεξιότητες και τα ταλέντα του. Ο γονιός πρέπει να είναι συνοδοιπόρος και βοηθός σε αυτό το ταξίδι και να στηρίζει ενεργά, χωρίς να ξεπερνά τα όρια.
Κάποιες χρήσιμες συμβουλές προς αυτή την κατεύθυνση: Προσπαθήστε να είστε υποστηρικτικοί, να επιδοκιμάζετε και να ενισχύετε θετικά το παιδί σας. Δείξτε ενσυναίσθηση. Δείξτε του ότι είστε δίπλα του, έτοιμοι να αφουγκραστείτε τις ανάγκες του.
Προσπαθήστε να γίνετε πρότυπα συμπεριφοράς για το παιδί σας. Βοηθήστε το να στηριχθεί στις δικές του δυνάμεις, επισημαίνοντάς του τα δυνατά του σημεία. Μην του ασκείτε κριτική. Αποφύγετε να δίνετε τεχνικές οδηγίες.
Πόσοι όμως από τους γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους σε μια ακαδημία ποδοσφαίρου βρίσκονται στη μεσαία και επιθυμητή κλίμακα εμπλοκής, και πόσοι είναι αυτοί που είναι διατεθειμένοι να αλλάξουν τη μέχρι τώρα στάση τους προκειμένου να βοηθήσουν ουσιαστικά τα παιδιά τους; Θέμα προς διερεύνηση...